Meekijken op een bosboerderij – met o.a. Tamworth varkens & Brandrode runderen

Marloes Blom

5 december 2021

Tamworth varkens

De veestapel van bosboeren Mariska Slot en Richard van Pelt is constant in beweging. De Tamworth varkens woelen bosbodems om en de Brandrode runderen begrazen natuurgebieden. Dicht bij uitvalsbasis De Boschhoeve in Nijeberkoop scharrelen kippen en ganzen in gezelschap van koeien en schapen tussen de houtwallen. Tamworth varkens

Tamworth varkens

Bosboerin Mariska Slot (37), voorheen projectmanager, en bosboer Richard van Pelt (46), voorheen rechercheur, hebben samen 7 honden: jack russells Lilo, Lola en Tess, bordercollie Bruce en working kelpies Vicky, Oro en Tamino. Daarnaast circa 30 Tamworthvarkens plus stamvader Beer, 40 Brandroderunderen, 20 anguskoeien en 2 Schotse hooglanders, circa 250 kippen en hanen van diverse rassen, 15 Twentse landganzen en een kudde van 80 Maas­ duinenschapen en Drentse heideschapen.

Vertel, wat is jullie idee over boer-zijn? Richard: “We zetten onze graasdieren in om circa vijfhonderd hectare natuurgebied te beheren hier in het Drents-Friese Wold en omgeving. Samen met de varkens, schapen en kippen vormen we daarnaast een houtproductiebos van tien hectare om tot (b)oerbos, waar we groenten, fruit, noten, kruiden en paddenstoelen willen telen. Het is een natuurvriendelijke manier van boeren die gezonder is voor mens, dier en aarde. We leven nu nog vooral van de verkoop van ons natuurvlees, in de toekomst komt daar de plantaardige oogst bij. Daarnaast verzorgen we allerlei cursussen over natuurvriendelijk boeren vanuit onze boerderij in Nijeberkoop.” Vanwaar de gevarieerde veestapel? Richard: “Elk gebied vraagt weer om ander beheer en dus om andere dieren. De koeien voorkomen bijvoorbeeld dat open natuurgebieden dichtgroeien. Bovendien trekken ze allerlei insecten aan die nuttig zijn. De schapen zetten we in op ruigere stukken. Ze verspreiden daarbij zaden die in hun vacht blijven hangen. Die vacht verliezen onze Maasduinenschapen trouwens vanzelf; we hoeven ze niet te scheren. We hebben verschillende kippenrassen voor de eieren en het vlees. Zoals de sasso, marans, Jerseygiant en vredelinger. Om ze tegen roofvogels te beschermen, scharrelen ze rond tussen de ganzen en schapen. De ganzen slaan meteen alarm als er gevaar dreigt. Dan kunnen de kippen zich in veiligheid brengen onder de mobiele kippenhokken.” Mariska: “Een divers systeem als dit is niet alleen ecologisch slim, je spreidt ook het risico van de boer. Daarnaast levert het een heel mooi plaatje op in het landschap. En dat is voor ons ook belangrijk. Als wandelaars zien hoe goed de dieren het hier hebben, worden ze enthousiast gemaakt voor natuurlijk boeren en kopen ze graag een stukje vlees.” Hoe passen de Tamworth varkens in dit verhaal? Richard: “In het bos horen eigenlijk wildzwijnen te lopen. Met hun gewroet zetten ze de strooisellaag om. Op die manier verteert deze beter en komt voeding beschikbaar voor de bomen. Wildzwijnen zie je alleen nog maar op de Veluwe. We denken dat het een van de redenen is waarom het zo slecht gaat met veel bossen. Vandaar dat ik graag varkens wilde inzetten voor het beheer van de oude eiken- en robiniabossen in het naburige Elsloo. Deze Tamworth varkens zijn nauw verwant aan het wilde varken. Tamworth varkens zijn harde werkers, niet alleen in de bossen, maar ook op boerenakkers. Ze eten er het onkruid met wortel en al op. En ondertussen keren ze de bovenste grondlaag. Eigenlijk is het al een heel oude boerenmethode die in de vergetelheid is geraakt. De zware machines van tegenwoordig keren de grond te diep, waardoor het bodemleven wordt verstoord.” Tamworth varkens Hoe is het om met zo veel dieren te leven? Richard: “Geweldig! Ik ben altijd gek geweest op dieren. Maar als ik om me heen keek, zag ik dat ze nog maar weinig met natuur te maken hadden. Daar wilde ik wat aan doen. Hier houden we onze dieren op een meer natuurlijke manier. Zo staan ze 365 dagen per jaar buiten en gaan ze geregeld naar een nieuw stuk gras of bos. De dieren mogen in hun eigen tempo groeien en ze verzamelen hun eigen voeding in de natuur. Onze dieren leven ook met hun soortgenoten, zoals in een natuurlijke kudde. En ze kunnen hun natuurlijke gedrag uiten bij ons, doordat ze mogen wroeten, grazen, rondtrekken en scharrelen.” Mariska: “We hebben elkaar zelfs gevonden door onze gedeelde liefde voor dieren. Ik stond op het punt om naar Zweden te emigreren om een eigen boerderij te beginnen. Richard was toen net gestart en ik moest hem interviewen over zijn varkens. Ik vond niet alleen zijn ideeën over natuurvriendelijk boeren heel leuk, maar ook Richard. We hebben onze plannen toen samen verder ontwikkeld. Ik zou dit leven niet meer kunnen missen. Voorheen werkte ik fulltime als projectmanager en zat ik hele dagen binnen. Nu sta ik elke dag in het bos tussen de koeien en varkens.” Zijn er lievelingen? Mariska: “Alle dieren hebben hun eigen leuke dingen. De koeien en schapen kunnen heerlijk genieten van een nieuw stuk grasland. De Tamworth varkens zijn enorm eigenwijs, maar gaan liggen voor een kriebel op hun buik. De dieren krijgen hier eigenlijk geen naam, maar er zijn wel uitzonderingen. Zo heet een van onze koeien El Torro. Dat is zó’n karakteristiek dier, met prachtige gekrulde horens en mooie, lichte ogen. Ze is ook nog eens moeder-overste van de kudde en straalt rust uit. Zij is wel mijn favoriet.” Trekken de dieren naar jullie toe? Richard: “De varkens komen altijd naar ons toe. En niet alleen omdat we eten bij ons hebben, ze zijn gewoon heel sociaal. Vaak rennen ze een heel stuk mee met de kar als we door het bos rijden. Zo’n mooi gezicht! Ook is er een ram die altijd even contact maakt zodra ik de wei inloop. Dan duwt hij zijn kop tegen mij aan. Tussen de ganzen zit ook een knuffelaar. Die legt zijn hals op mijn schouder als hij even aandacht wil.”

De dieren in de gemengde kudde zijn vertrouwd met bosboer Richard

Zijn er ook huisdieren? “We hebben in totaal zeven honden. Onze drie working kelpies, een Australisch ras, hebben we echt aangesteld als werknemers. Zij helpen ons met het verplaatsen van de schapen, de koeien en de kippen in de weides. Dat proberen ze ook bij de varkens, maar die laten zich met geen mogelijkheid drijven. Als ze zijn opgedroogd, mogen de kelpies binnen op de bank. Het past niet bij ons om ze in een kennel te houden. Jack russells Lilo, Lola en Tess en bordercollie Bruce zijn altijd binnen bij ons.” Jullie verkopen natuurvlees van eigen vee­ stapel, is het niet moeilijk om de dieren weg te brengen? Mariska: “Het is elke keer weer even slikken als ze naar de slacht gaan. Ik hoop ook niet dat er een dag komt dat ik daar ongevoelig voor ben. Ik denk dat het erbij hoort als je, zoals wij, met zo veel respect voor de dieren boert.” Richard: “Je weet dat er een dag komt dat je afscheid moet nemen. Dat betekent niet dat ik geen band met de dieren opbouw. Ik ken ze allemaal en voel de behoefte om goed voor ze te zorgen. Tegelijkertijd wil ik graag uitdragen dat onze manier van boeren niet alleen heel lekker vlees oplevert, maar ook gezond is voor mens en natuur.” Het natuurvlees van de bosboeren is te koop aan huis in Nijeberkoop en via de webwinkel, boereninhetbos.nl. CREDITS: TEKST MIRJAM ENZERINK | FOTOGRAFIE GEA LAAR

Meer lezen


Meer Dieren