Antiek van de koude grond

Anne Bonthuis

29 oktober 2015

Sune Stomps zoekt het noorden van Zweden af naar antieke boerenmeubelen. Dat levert oorspronkelijk en bijna onaangetast moois op. In de werkplaats van De Zweedse Winkel in Lyrestad verwijdert hij de oude verflagen tot op het originele patina; van boerenrood tot groen geoxideerd grijs. Net zolang tot de ziel van oude klepbanken, klokken, stoelen en kasten weer bloot ligt. liefde voor zweden Geduldig schraapt Sune Stomps een laagje bruine verf van een karakteristieke Zweedse klepbank. In zijn hand heeft hij een smalle verfkrabber, geschikt voor het fijnere krabwerk. Een plamuurmes haalt al snel teveel verf weg, legt de Nederlander uit. Net als een verfpistool en oplosmiddelen. Met het risico dat oude verflagen mengen en een papje worden. Of dat alle verf oplost en alleen het kale hout overblijft. Want juist die allereerste, soms al eeuwenoude verflaag blootleggen is Sune’s doel. Soms heeft hij geluk en treft hij onder de afbladderende verf direct de originele patina. 3380tjoloholms Bij meubels van rond 1800 is dat vaak een antraciet of donkerrood mengsel van lijnolie en erts. Maar de meeste Zweden verfden hun hele inboedel om het aantal jaren opnieuw. Een eenvoudige en goedkope manier metamorfose van het interieur. Bovendien brachten ze met frisse en vrolijke kleuren meer sfeer in huis, waar een groot deel van het jaar het zonlicht niet binnenstroomde. Vandaar dat de toplaag van een antiek Zweeds meubelstuk soms wel vijf verschillende kleuren bedekt. Zoals bij de klepbank, waar Sune na twee lagen bruinachtige verf nu een zachtgele laag tegenkomt. Van boswachter naar restaurateur Drie jaar geleden verruilden Sune, zijn vrouw Pauline en zonen Mats, Lieuwe en Kjell, Egmond aan den Hoef voor Zweden. In het gehuchtje Lugnas, niet ver van Mariestad, kochten ze een oud, houten winkelpand dat ze verbouwden tot warm familiehuis. “In Nederland heb ik een tijd als boswachter gewerkt in de duinen”, vertelt Sune. “De vrijheid die ik had en het werken in de natuur was heerlijk. boswachter Het gevoel van rust en ruimte kende ik uit Zweden, waar ik vroeger vaak met mijn ouders op vakantie ging. Ze waren dol op dat land, vandaar mijn Zweedse voornaam. De liefde voor Zweden zit echt in mijn genen.” Na zijn tijd als boswachter, belandden Sune en zijn gezin weer in de stad. Een compleet andere wereld, na de rust van de duinen. “We konden er niet wennen, wilden graag terug naar het platteland. En de rust, natuur en het avontuur in Zweden trokken.” Origineel boerenrood ontdekt In de werkplaats annex winkel in Lyrestad, niet ver van het beroemde Götakanaal, ziet Sune interieurkleuren van generaties terug voorbij komen. Okergeel, olijfgroen en licht ‘Zweeds blauw’ wisselen elkaar af. En witten in allerlei nuances doordat de onderlagen iets doorschijnen. Elk meubelstuk wordt onderworpen aan Sune’s kritische blik. “Soms is het direct duidelijk dat ik nieuwe verflagen moet verwijderen.176Zoals bij deze stoel.” Sune pakt een sobere houten stoel in dezelfde rode kleur als veel Zweedse houten huizen. “Er zat een felrode, glanzende laag overheen. Maar aan de stijl zag ik dat het wel degelijk een bijzonder model was. De zitting heeft zeven spijlen met subtiele lijnen. De pootjes lopen  taps toe. Het zijn kenmerken van de Gustaviaanse stijl. Toen ik de stoel omdraaide, zag ik dat de zitting niet overschilderd was. Die had een matte, rode kleur. Boerenrood was het, dat zo rond 1850 werd gebruikt. Na het verwijderen van de nieuwe verflaag, kwam de stoel er zo onder vandaan. Dat zijn wel mooie momenten hoor. Alsof je de ziel van zo’n meubel weer hebt blootgelegd.” Op sommige plekken was het oude rood verdwenen. Het is lastig om dezelfde, sleetse tint te vinden in collecties nieuwe verven. Sune ontdekte een goed recept: hij lost een deel van de originele verf op door de stoel voorzichtig te wassen. De pigmenten die dan oplossen in een kleine hoeveelheid water, gebruikt hij om kale gedeeltes weer kleur te geven. Wrijven met patinaolie Het verwijderen van oude verflagen is een tijdrovende klus. De conditie en originaliteit van een meubelstuk zijn voor Sune bepalende factoren: stoppen of doorgaan. “Alleen als ik iets heel bijzonders in handen heb, loont afkrabben de moeite. Een kleine kast kost me bijvoorbeeld al snel tien uur. Die tijd investeer ik niet in een eenvoudig meubel, dat verdient zich niet terug. Ook als de onderverf te eenvoudig is, bespaar ik me de moeite. Een nieuwere laag kan ik in dat geval ouder doen lijken door hem in te wrijven met patinaolie. De geest van de stoel  schijnt dan toch door de verf heen.”verflagen Soms kiest Sune ervoor om alle verschillende laagjes zichtbaar te maken. Een kast of klepbank krijgt dan – letterlijk en figuurlijk – meer gelaagdheid. Zoals de grote kast in zijn eigen woonkamer, waar 25 uur krab- en schraapwerk in zit. “Onder de witte toplaag kwamen een lichtgele en okergele laag tevoorschijn. Ik heb ze in het zicht gelaten door op sommige plekken maar één of twee lagen te verwijderen. Zo zie je alle tinten die zijn gebruikt. Het geeft me het gevoel dat ik de geschiedenis van het meubel een beetje kan doorgronden.” Geen boktorren of houtwormen De start van een bedrijf in Zweeds antiek was een spontane. Sune vond na de emigratie werk als hovenier. “In Zweden is dat echt seizoenswerk. We zochten er dus eigenlijk nog iets bij. Iets waar we ziel en zaligheid in konden leggen. Via vrienden hoorden we hoe geliefd Zweeds antiek is in Nederland. Dat bracht ons op het idee voor De Zweedse Winkel.” Sune zoekt zijn meubels in het hoge noorden van Zweden. Daar is het kouder en droger, waardoor antieke meubels vaak in een prima conditie verkeren. Bovendien komen boven er vanwege het klimaat geen houtwormen en boktorren voor. “Als je een Zweeds meubel aantreft in Nederland met houtwormgaatjes, dan weet je bijna zeker dat hij ergens in het midden of zuiden heeft gestaan.” 118 Gustaviaanse stijl Sune maakte zich de kennis over de Zweedse meubelgeschiedenis eigen in de praktijk. Inmiddels kan hij aan de hand van stijl, kleur en beslag een meubelstuk dateren. Gustaviaanse meubels zijn herkenbaar aan de  fijne randjes die zijn aangebracht in lijstwerk, poten en spijlen. Iets later, gedurende de Karl Johan-stijl, zag je meer ronde lijnen en versieringen als hartjes en bloemen.” Gustaviaans antiek is inmiddels schaars in Zweden doordat er schepen zijn volgeladen voor liefhebbers in Amerika. “De meubels die je nu vooral vind, zijn niet de uitvoeringen van de adel met dure stoffering en goudverf. Het zijn de meubels die lokale timmermannen maakten in de stijl van Koning Gustav. Stoelen, banken en kasten die generaties zijn gebruikt, opgeknapt en weer doorgegeven. Zo’n hele geschiedenis maakt een boerenmeubel voor mij net zo bijzonder.” 116 Statige Mora Klocka Naast de werkplaats richtten Sune en Pauline een sfeervolle winkel in. Hier zijn gerestaureerde meubels samengebracht met andere Zweedse vondsten. Het stel zocht alle windstreken af naar bijzondere, authentieke woonaccessoires. Net als de meubels hebben ze gemeen dat ze op ambachtelijke wijze zijn gemaakt, geïnspireerd door het eeuwenoude Zweedse erfgoed. Wollen plaids van Gotlandschapen bijvoorbeeld. En dekens met motieven geïnspireerd op klederdracht uit Dalarna en middeleeuwse kerkbeschilderingen. In een hoek van de winkel staat een statige, witte Mora Klocka. De karakteristieke stijl van de klokken uit het stadje Mora is nog altijd heel geliefd in Zweden. Deze klok uit 1830 kocht Sune tijdens een veiling in het noorden. “Na een voorzichtig proberen aan de zijkant, bleek dat de bovenste twee verflagen makkelijk loslieten. Er zat een gave witte laag onder. De meeste mensen gebruiken hem namelijk niet als klok met een werkend uurwerk maar als mooi object in de kamer. Het zijn echt personages in het interieur, vind ik. Op een gegeven moment hadden we er wel vijftien staan in huis, heel gezellig.” Nu staat er nog één Mora Klocka in Sune’s woonkamer. 167 Diamantvorm in het hout De lichte woonkamer is een inspirerend visitekaartje van het werk van Sune en Pauline. Oude  meubels uit het noorden combineren hier met de plaids en kussens uit de winkel. De basiskleur in huis is olijfgroen, een tint die Sune op de muren ontdekte tijdens de restauratie. “Het is een kleur die hier goed past. Hij combineert mooi met de grenenplanken op de vloer en de verschillende houttinten van de meubels.” Onder het raam staat een opvallende houten zitbank, bekleed met een lichtblauwe stof. Het is een oude kökssofa, die vroeger als bed en bank is gebruikt. “De plank was alleen verdwenen”, zegt Sune, “die heb ik erbij gezocht. We hebben de zitting op traditionele wijze laten vullen met mos en bekleed met een originele  linnenstof.” Aan de diamantvorm in het hout valt af te lezen dat het een Gustaviaanse bank is, vermoedelijk rond 1800 gemaakt. “De bank was oorspronkelijk niet geschilderd, maar kreeg zo rond 1880 zijn bruine kleur. Ik zou er natuurlijk een laag verf af kunnen halen, maar die donkere kleur maakt dit meubel nu juist zo uniek. En het hoeft niet allemaal sleets te zijn hier in huis.” 155 Handtekening van de timmerman Naast de haard staat de kast die Sune 25 uur krabben kostte. Alleen al om die reden mag hij niet meer weg. “Tijdens al die uren krabben dacht ik aan de geschiedenis van de kast. Hij komt uit een oude herberg. Aan de binnenzijde ontdekte ik aantekeningen van de herbergier over klanten die bij hem in het krijt stonden. Op de achterkant staat de handtekening van de timmerman die hem maakte, met het jaartal 1888. Inmiddels draag ik de kast overal met me mee. We hebben er een logo van gemaakt dat onder meer op ons visitekaartje staat. Als symbool van wat we doen met de Zweedse Winkel.” bezoek   Mooi Antik & Inreding is gevestigd in Lyrestad (nabij het Götakanal). Grindängsvägen 8. Ontbreekt u de ruimte om een meubel mee te nemen? De Zweedse winkel bezorgt ook aan huis. Voor de thuisblijvers: die kunnen rondkijken in de winkel en bestellen via www.dezweedsewinkel.nl

WORD ABONNEE

Recente editie


Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."



Meer Adressen