Buitenkijker: bloemrijke moestuin op kleigrond

Geen worteltjes, wel bonen: Nelleke de Heer leerde gaandeweg wat er wel en niet gedijt in haar moestuin op kleigrond. Hovenier Paul Metselaar hielp haar om moes- en sierplanten te combineren en nu is haar tuin een kleurrijke oase in de winderige Purmerse polder.

Het idee om een moestuin aan te leggen bij hun boerderij ontstond ruim vijf jaar geleden, toen Nelleke en haar man Erwin Kooij een rondreis door Engeland maakten. Nelleke: “De eigenaar van een B&B op Isle of Wight had een geweldige moestuin. Werkelijk een lust voor het oog, met knallende kleurcombinaties zoals goudsbloemen met paarsbloeiende salie. Een deel van de oogst zette hij zijn gasten ’s avonds voor. Dat leek me ook wel wat voor Erwin: koken van eigen oogst. Hij is negen jaar ouder dan ik en gaat binnenkort met pensioen. Stilzitten is niets voor hem en koken, plus alles wat daarbij hoort, is zijn hobby. Aanvankelijk bedacht ik de moestuin dus voor hem. Dat jaar werd ook ons eerste kleinkind geboren en dat zette me aan het denken. Als ik mijn bedrijf – ik heb een psychotherapiepraktijk aan huis – nog naar een volgend level wilde tillen, was dat het moment. Mijn specialisatie betreft relaties (derelatiecompany.nl, red.). Met jezelf, je eigen natuur. Met een moestuin zou ik nog meer vanuit de oorsprong, de natuur en de seizoenen, kunnen werken.”

Hulp van de hovenier

De boerderijtuin hebben Nelleke en Erwin zelf ontworpen. Tot een jaar of vijf, zes geleden was de stijl strak-landelijk, met veel buxusheggen en kaders. Dat ze de tuin besloten te transformeren had deels met de tuinmode te maken, maar ook met haar eigen ontwikkeling, vertelt Nelleke: “Op een gegeven moment had ik behoefte aan meer rust en ruimte, meer gras ook. Dus heb ik de buxus gerooid, het grasveld uitgebreid en heb ik in de borders Alliums in verschillende tinten, hortensia’s, grassen en verbena aangeplant. ‘Droomplanten’ van Piet Oudolf & Henk Gerritsen is mijn favoriete tuinboek. Naar voorbeelden daaruit heb ik een bloemperk aangeplant met roodbladigen en soorten die (bordeaux)rood en paars bloeien: engelwortel (Angelica), akelei (Aquilegia), nieswortel (Veratrum nigrum), sierriet (Miscanthus), valse indigo (Baptisia ‘Purple Smoke’), zwarte stokroos (Alcea rosea ‘nigra’) en verscheidende soorten salie.” 

Voor de aanleg van de moestuin zocht Nelleke een hovenier. Ze kon wel wat hulp gebruiken, want in de kleigrond van Purmer – waar het bovendien altijd waait – kun je niet alles planten. In Opperdoes, een dorp in de regio, zag ze een bord van Paul Metselaar (detuinkamer.com), die daar woont en zijn bedrijf heeft. “Zijn aanpak spreekt me aan. Hij werkt met jongeren die geen makkelijke start in het leven hadden. Paul leert ze een vak, waardoor ze doorstartmogelijkheden krijgen. Het creëren maakt de jongeren trots en zorgt voor zelfvertrouwen. Die insteek past bij mijn werk.”

Paul gaf goede tips voor de aanleg en de beplanting. Het idee om moes- en sierplanten te combineren is ook van hem. Dat staat niet alleen mooi, maar is ook minder werk. Verrassend vond Nelleke zijn tip om een of twee terrassen aan te leggen, zodat je na gedane arbeid in de moestuin kunt genieten van het resultaat. “En Paul heeft gelijk: om ons huis zijn verschillende terrassen met wijds uitzicht over de polders. Maar de moestuin is onze favoriete plek geworden.”

Antieke kas

Middelpunt in de moestuin is een oude, monumentale kas uit België. Deze kochten Nelleke en Erwin in Nijkerk, bij tuinkassenwinkel.nl. De strakke XL-borders zijn daar symmetrisch omheen aangelegd. Er zijn twee bloemenborders, één vak met alleen bessenstruiken en één met kruiden. “Dille is mijn favoriet, die staat niet alleen in de kruidentuin, maar ook in de borders. Lekker als kruid en mooi om te zien, ook als ie doorschiet.

Een deel van de planten kweek ik voor in de kas. Maar we gebruiken deze niet het hele jaar door. Dat is te veel werk; het is een oude kas, licht en water zijn niet geautomatiseerd. In de winter gebruik ik ’m als orangerie. Nog een tip van Paul: de bakken van cortenstaal. Die geven, zoals hij het zegt, een eigentijdse look en passen door de roestvorming mooi bij de oude kas.”

Voor het tuinonderhoud heeft het stel een vaste taakverdeling. Erwin maait het gras en doet de zwaardere klussen. Een tuinman snoeit de hoge heggen en houdt zo de grote lijnen in bedwang. “Wat we verbouwen bepalen Erwin en ik samen. Maar het werk in de moestuin doe ik. In principe een dag per week, in het weekend. In het voorseizoen heb ik wel meer tijd nodig. Ons tuinseizoen begint in januari, of zelfs al in december. Dan plant ik knoflook. In februari, maart begin ik met het opkweken van bonen. Zaaien vind ik best veel werk. Ik voel tijdsdruk om alles op tijd te planten en ik meet alles uit. Ik vind het belangrijk dat de lijnen in eerste instantie strak zijn en de planten de ruimte hebben. Gedurende de zomer wordt de moestuin steeds weelderiger.”

Oneindig oogsten

In hun eerste moestuinjaar brak de pandemie uit. Omdat de kas nog niet klaar was, heeft Erwin een koude bak aangelegd. Daar hebben ze vroege slasoorten en spinazie in gezaaid, plus basilicum. “Als je dat onder glas kweekt, lekker beschut, kun je er het hele jaar van genieten. Rucola doet het ook het hele jaar, daar kun je oneindig van oogsten.”

Hun beplantingsmix is tot stand gekomen op advies van Paul. In het begin was Nelleke superperfectionistisch. Nu gaat ze er relaxter mee om, meer mindful, vertelt ze. “Als zaaigoed eenmaal is opgekomen of zaailingen zijn geplant, mag alles groeien zoals het groeit en kan ik ervan genieten. Ook ik werk per vak, compartimenteren noemt Paul dat. En ik pluk het hele jaar door uit de tuin, bloemen en kruiden. Omdat ik de natuur in huis én in de praktijk wil halen.”

Over deze tuin

Tuinstijl: bloemrijke siermoestuin met grasvelden, borders, beuk- en hederahagen
Waar: Purmer, Noord-Holland
Grondsoort: klei
Sinds: moestuin sinds 2018
Afmetingen: moestuin 700 m², naast de bestaande boerderijtuin van 2400 m²
Ligging: rondom een Noord-Hollandse stolpboerderij uit 1910, omgeven door akkerbouwpercelen in een polder uit 1622
Bijzonder: de historische tuinkas met 100 jaar oud origineel glas is het middelpunt van de moestuin. Het terras er tegenover is dé plek om na gedane arbeid van de moestuin te genieten. De strakke XL borders liggen er symmetrisch omheen
Ontwerp: Paul Metselaar, in samenwerking met de eigenaren

CREDITS: TEKST RENATE WILMS | FOTOGRAFIE LOUIS LEMAIRE/INSIDEHOMEPAGE.COM | TUINPLATTEGROND PAULINE VAN EIJLE

Fan van deze tuin?

• Nelleke combineert haar moestuin met riddersporen en zonnehoed. Wij zijn ook fan van die kleurrijke zomerbloeiers, en delen tips en tricks voor Delphinium (ridderspoor) en Echinacea (zonnehoed).
• Wil jij van je moestuin een ecologisch paradijs maken waarvan je jaarrond kunt oogsten en eten? Word jij enthousiast van moestuininspiratie? In het moestuin-kookboek Seasons Moestuin geeft auteur Jessica Koomen je van A tot Z tips hoe je 365 dagen per jaar kunt eten van eigen oogst. Dit boek is een fijne houvast voor de beginnende moestuinier maar ook voor de doorgewinterde tuinfanaat die zijn horizon wil verbreden. Het boek bevat verder meer dan 100 recepten, leuke DIY’s en heel veel praktische informatie!