Met louter hout uit Drenthe ontwerpt en bouwt Hylke van Niel opvallende meubels. Vooral zijn tijdrovende verbindingen springen in het oog en accentueren zijn origineel vakmanschap met een knipoog. “Ik doe alles zelf, van omzagen tot de afwerking van het meubel.” 
Op zijn werkbank staat een stoel in aanbouw. Het blanke esdoornhout schittert in het lamplicht. De frêle plankjes vormen een lichtvoetige constructie waarbij de verbindingen van rugleuning en zitting in het oog springen. Elk plankje wordt aan het uiteinde door een afzonderlijk spiesje verankerd. “Een monnikenwerk,” grinnikt Hylke van Niel. 
“Ik heb de stoel eerst uitgetekend en daarna alle onderdelen gezaagd. Het is een soort puzzel op ware grootte. Elke spie-verbinding, zo’n zestien in totaal, vraagt om aandacht en precisie. Als je op de stoel gaat zitten, dan denk je dat de wereld vergaat. Hij kraakt behoorlijk, maar dat is logisch. Al die verbindingen werken nu eenmaal een beetje. Hij staat verder als een huis, hoor!” 
Bij de constructie gebruikt Hylke geen spatje lijm. Hij draait ook geen enkele schroef in het hout. De behoorlijk tijdrovende en ambachtelijke werkwijze is het handelsmerk van de 34-jarige Drent. “Ik houd van strakke lijnen in combinatie met robuuste, pure verbindingen. Ik ben ook dol op imperfecties. Doorgaans houden meubelmakers niet van noesten of verkleuringen in het hout, maar ik vind dat juist mooi.” Hij loopt om de stoel heen en wijst naar een plek op de armleuning. We zien een donkerbruine, horizontale tekening die scherp afsteekt tegen het overige hout. De verkleuring is ontstaan door een sapstroom, weet Hylke. “Als de kwaliteit van het hout er niet onder lijdt, dan laat ik het zitten. Sterker nog, soms speel ik er bewust mee. Op die manier komt duidelijk naar voren dat een boom een levend ding is. En het maakt van elke stoel een uniek object. Geen enkel exemplaar zal namelijk dezelfde soort imperfectie hebben. Juist daarin schuilt voor mij de ziel van hout.” 
Geblakerd hout In de schuur achter zijn huis in het dorpje Tynaarlo doktert Hylke zijn ontwerpen uit. Hij peinst, tekent, schuurt en schaaft er op los. Dikwijls in gezelschap van Namatj. De eenjarige tamaskan, een zeldzaam hondenras uit Noord-Scandinavië, speelt ook graag met houtjes en volgt de handelingen van zijn baasje met argusogen. Lange tijd werkte Hylke als scheepstimmerman in Sneek. Een ongeluk tijdens het kitesurfen op het IJsselmeer gooide roet in het eten. “Een windhoos pakte me op en smakte me enkele honderden meters verder op de wal neer. De linkerkant van mijn lichaam, zo bleek later in het ziekenhuis, lag volledig in de kreukels. Sindsdien is mijn lijf niet meer wat het was.” Zijn werk als scheepstimmerman moest hij noodgedwongen neerleggen. “Ik ben uiteindelijk hersteld, maar sjouwen met zware planken en werken in oncomfortabele houdingen gaan me niet zo goed meer af.” Een nieuwe richting Hij verlegde zijn koers, begon aan een studie fysiotherapie en vond daar ook werk in. De liefde voor hout bleef echter kriebelen. Naast zijn vaste baan pakte hij de hamer en beitel weer op, met in zijn rugzak de vaardigheden en kennis die hij op de scheepswerf had opgedaan. Zijn opvallende aandacht voor details is wellicht mede ontstaan door zijn gebutste lichaam. Hylke: “Ik werk in elk geval kleiner nu, ontwerp niet zulke grote meubelstukken. En concentreer me op de accenten.” 
Dat komt ook duidelijk naar voren in de serie bankjes die hij als vrij werk heeft gebouwd. Ze zijn van handzaam formaat, maar herbergen tal van ambachtelijke knipoogjes die voortkomende uit een onderzoekende en geduldige geest. Sommige poten zijn bijvoorbeeld koud in het hout gedraaid. “Ik speel met de vochtigheid van het hout. Als een poot eenmaal uitzet in een verbinding, dan zit hij muurvast.” 
Bovendien gebruikt hij verschillende houtsoorten waardoor er fraaie kleurcontrasten ontstaan. Onder een blad van esdoorn zitten bijvoorbeeld poten van donkerrood kersenhout. En een tafelblad bestaat uit twee forse planken waaraan de bast nog aan een kant zit. Op die manier creëerde Hylke in het midden een organische scheur. Sommige bankjes bestaan deels uit gitzwart hout. “Dat heb ik niet gelakt, maar geblakerd. Als je het heel voorzichtig met een gasbrander bewerkt, dan krijgt het een schitterende kleur. Het heeft me wel heel wat hoofdbrekens bezorgd. Bij een van mijn eerste pogingen brandde ik pardoes een gat in het tafelblad.” Van boom tot meubel In de werkplaats zien we verschillende houtsoorten liggen, variërend van eiken tot esdoorn en van kersen tot walnoot. Een specifieke voorkeur heeft Hylke niet, zegt hij. “Elke houtsoort heeft zijn eigen schoonheid. Kersenhout is hard maar héél subtiel. Je kunt er prachtige draaiingen in krijgen. Esdoorn daarentegen is een stuk minder vergevingsgezind. Voor je het weet zit er een deuk in, maar je kunt het wel spiegelglad krijgen. In eikenhout zit veel looizuur en laat zich daardoor heel mooi tekenen met een natuurproduct als lijnolie.” Alle houtsoorten op zijn voorraadstapel hebben echter één ding gemeen: ze zijn afkomstig van bomen die allemaal hun sappen aan de Drentse bodem hebben onttrokken. “Ik ben daar heel principieel in,” zegt hij vol overtuiging. “Het is toch raar om bomen vanuit de hele wereld naar Drenthe te verschepen om er meubels van te maken? Er staan hier genoeg bomen, en ze zijn bovendien prachtig. Drenthe is heel bosrijk. Vroeger werden hier op grote schaal houtwallen aangeplant voor kachelhout. Weinig mensen gebruiken ze daar nog voor. Er staan ongelofelijk veel eiken in.” 
Zijn eerste boom kreeg hij van de buurman: een mooie meidoorn uit diens tuin. Inmiddels trekken ook diverse natuurbeheerorganisaties bij Hylke aan de bel. Als er een boom beschikbaar is, dan trommelt hij een stel sterke vrienden op en trekt het bos in om hem te rooien. Hij weet dus exact waar zijn hout vandaan komt. “Ik streef ernaar om het hele proces zelf uit te voeren, van boom tot meubel. Ik zaag hem om, vervoer hem naar een zagerij, laat het drogen in mijn droogkast en maak er een meubel van. Laatst bedacht ik me dat het wel mooi zou zijn om in elk meubel de GPS-coördinaten van de boom te branden. Als keurmerk van honderd procent Drents.” Slaap Vol trots laat Hylke zijn huis zien. Een paar jaar geleden kocht hij het samen met zijn vriendin Lara. Het boerderijtje stamt uit 1921 en was nodig toe aan een renovatie. Dat deed Hylke voor een groot deel zelf. Hij maakte onder meer de deuren (“Ik heb me laten inspireren door de Drentse staldeur”) en reusachtige balken die de doorgangen omlijsten. Uiteraard ontwierp hij ook diverse meubels. In de woonkamer staat bijvoorbeeld een no-nonsense tv-kastje dat uit louter eikenhouten balkjes bestaat en die bij elkaar worden gehouden door een vingerdikke, roestvrijstalen bout. Effectief en bijna ontroerend door zijn eenvoud. 
“Als ik met hout werk dan voel ik een soort rust,” vertelt Hylke, terwijl we nog even terug lopen naar de schuur. “Ik neem de tijd om dingen uit te proberen. Ik ben op dit moment bezig om hout op een andere manier zwart te kleuren. Als je verroeste spijkers een tijdje in azijn laat weken en de vloeistof daarna op eikenhout smeert, dan reageert dat met de tanine en ontstaat een zwarte tint waarbij je de nerven blijft zien. Ik ben nu ook looizuurpoeder aan het maken van gestampte eikels. In combinatie met de azijn-ijzervloeistof zou dat ook een fraai effect kunnen geven op hout met minder tanine.” 
We zijn aanbeland op het plekje dat Hylke nog even wilde laten zien. Naast de schuur ligt een grote bak waarover plastic zit gespannen. “In de natuur komt hout met slaap voor, een vertekening die ontstaat door een bepaalde schimmel. Dat probeer ik hier na te bootsen. Feitelijk laat ik het hout rotten. As je het weer laat drogen ontstaat er een typisch vlekkenpatroon. De kunst is om er precies op het juiste moment bij te zijn en het uit de bak te halen. Ik heb nog geen idee wanneer dat moment komt…” Op dat moment komt Namatj vrolijk kwispelend om de hoek van de schuur aan gedribbeld, met bazin Lara in het kielzog. “Hylke?” vraagt ze voorzichtig. “Mag ik even storen? De buurman belde net aan en vroeg of je nog interesse hebt in een lading eikenhout.” Zijn antwoordt hoeft ze eigenlijk niet af te wachten. Het gezicht van haar vriend spreekt boekdelen. Hylke: “Een mooi staaltje naoberschap, vind je niet? Mensen helpen elkaar hier graag een handje. Ze weten dat ik met hout aan de weg timmer. Maar als er nog meer mensen in Drenthe van een boom af moeten, dan mogen ze gerust even bellen.” Meubels van Drents hout kopen? Voor zijn meubels gebruikt Hylke van Niel alleen hout dat afkomstig is uit de provincie Drenthe. Zijn eigen collectie bestaat uit een serie kleine tafels en een stoel. Daarnaast neemt hij ook opdrachten aan als ze passen bij zijn ambachtelijke manier van werken. Prijs vanaf: € 350,- (kleine tafels) en €750,- (stoel). Hylke van Niel, 0650615386
