Alles over de knappe wilde kievitsbloem – de Fritillaria meleagris

Wonderschoon is de wilde kievitsbloem, de ‘Fritillaria meleagris’. Zijn naam dankt deze plant aan de mooie spikkeltjes, die doen denken aan die andere lentebode: het kievitsei.

Familie van de lelie

De kievitsbloem is een bolgewas, en behoort tot de Leliefamilie (Liliaceae). Een bekende (grotere) Fritillaria is de Keizerskroon – ook wel ‘stinkende lelie’ genoemd. De bollen daarvan zouden namelijk onaangenaam rieken en zelfs mollen op afstand houden. Anderen doen dat af als onzin.

Kieskeurig qua plek

Deze knapperd groeit vooral in Overijssel en staat ook wel bekend als ‘Zwolse tulp’. Je vindt hem langs de Overijsselse Vecht, de weteringen in Zwolle, het Zwarte Water en op enkele plekken langs de IJssel. Ook in het veenweidegebied in Zuid-Holland bloeien kievitsbloemen. In Frankrijk vind je ze in de mooie Loirestreek.

Om te koesteren zo zeldzaam

Vroeger groeide de kievitsbloem op meer plekken, in groten getale. Helaas is hij zeer kwetsbaar voor veranderingen in grondwaterpeil en (over)bemesting. Sinds 2012 staat deze plant dan ook op de Rode lijst en is hij wettelijk beschermd. Dat neemt ook de provincie Overijssel zeer serieus – bij de aanleg van een nieuwe weg verhuisden ze zorgvuldig de daar groeiende Zwolse tulpjes naar de Uiterwaarden van de Vecht…

Geduld is een schone zaak

Hij oogt mooi rank, met die stengel waaraan de enkele klokvormige bloem naar beneden knikt. De bloem is dieppaars met witte vlekjes of helemaal wit. Zo mooi als hij bloeit – daar heeft hij ook een behoorlijke aanlooptijd voor nodig. Liefst acht jaar duurt het voordat zaailingen tot bloei komen. Hieronder zie je hoe de kievitsbloem ontluikt.

Doe nog maar een overstroming

Zou je denken dat deze tere bloem verloren gaat in het wassende water, dan heb je het mis. De kievitsbloem heeft juist winterse overstromingen nodig. Dat is de manier waarop de grote zaden zich verspreiden.

Het verhaal gaat dat…

Aan de kievitsbloem kleeft een legende – en dat heeft te maken met hun karakteristieke hangende bloemen. Het verhaal gaat dat toen Jezus Christus bloemen passeerde allen respectvol bogen. Met uitzondering van de witte keizerskroon. Die kreeg daarvoor op de kop van een neergedaalde engel. Uit schaamte bloosde de plant en boog het kopje – iets wat sindsdien alle kievitsbloemen doen.

Meer over de kievitsbloemen

• Op wildeplanten.nl lees je meer over deze zeldzame bloeier – bijvoorbeeld over de doosvrucht.
• Je kan de kievitsbloemen kopen als bloeiende planten. Rond Pasen zijn ze volop verkrijgbaar. Je kan ook de bollen kopen, bijvoorbeeld bij De Warande en via Bloembollenvoorbijen.nl. Die moeten geplant worden in de herfst. Maar let dus op het eisenpakketje van deze knapperd: een veenachtige en niet te vochtige grond is geboden.
• De kievitsbloem heeft een knappe familie, dit zijn onze favorieten.
• Staatsbosbeheer organiseert jaarlijks kievitsbloemenwandelingen. Check hun site of die wandelingen doorgaan i.v.m. de actuele ontwikkelingen.

BEELDEN: PIXABAY