Een houtkachel, hangmatten tussen de bomen en de hele dag een zee van licht dankzij al het glas in de voormalige tulpenkas. Twee scharrelende varkens, keukenkruiden in grote potten op het terras en een leestafel met een berg boeken. En 100% biologisch slow food. Dat is, in het kort, Buitenplaats Plantage in Vogelenzang.
Slow down
Hier voed je je met (h)eerlijke brandstof, zoals Anja de Rijk het zelf omschrijft. Zij opende niet alleen deze fijne stek tussen duin en bollenveld, ze is ook een van de oprichters van stichting Groene Ster Nederland: horecagelegenheden waar duurzaamheid de hoofdrol speelt. ‘Slow down, be good’ is het motto van Buitenplaats Plantage, want ‘de juiste snelheid bepaalt de smaak’. Hier geen haast in de keuken, alle producten zijn huisgemaakt en worden op een houtvuur bereid. Slow down is ook precies waar je behoefte aan krijgt als je hier binnenloopt. Kies voor de kas onder weelderige hangplanten, het terras met luie loungestoelen of het gras, met uitzicht over bollenvelden of op Jimmy en Dolly, die in hun varkenskot korte metten maken met het groenteafval uit de keuken. 
Waterleiding naar de hoofdstad
De Amsterdamse Waterleidingduinen zijn niet alleen in naam verbonden met Amsterdam, er loopt ook echt een waterleiding tussen het duingebied bij Heemstede en de hoofdstad. Schrijver Jacob van Lennep had zijn buitenhuis op het fraaie Leyduin. Zijn vrouw verzuchtte eens dat ze thuis in Amsterdam ook graag dat heerlijk frisse water zou willen drinken dat uit de duinen opwelde. Van Lennep nam de uitdaging aan en realiseerde de eerste waterleiding van Nederland. Bij de Oranjekom, nu een verstild meertje in het groen, stak de jonge Willem III de eerste schop in de grond. In december 1853 werd bij de Amsterdamse Haarlemmerpoort het eerste duinwater verkocht voor 1 cent per emmer.
Bezoekerscentrum Oranjekom
Een hal gevuld met grote blauwe pompen en onder de glazen vloer het buizenstelsel waar het eerste kraanwater van Amsterdam ooit doorheen werd gevoerd: in een van de voormalige art-decopompstations zit nu bezoekerscenttrum Oranjekom. Het winkeltje heeft kaarten en gidsen. 
Wandelen over wildsporen
De gele wandeling (3,6 km) voert over het Noordoosterkanaal en door het reliëfrijke Kombos, tegenover het bezoekerscentrum. Dit bos bestaat uit loof- en naaldbos, uit natuurlijke duinen en uit zand dat overbleef na het uitgraven van de kanalen. Ook het Tientje van Waternet (10 km) begint bij het bezoekerscentrum. Deze route gaat grotendeels over wildsporen en struinpaadjes. En nergens hoef je moeite te doen om damherten te zien, want er leven er ongeveer drieduizend.
Buiten de gebaande paden
Struinen mag in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Alleen het infiltratiegebied, tegen de Noordzee aan, is niet toegankelijk, verder mag je lopen waar je komen kunt. Zoals op en rond het Museumduin, met tientallen meidoorns die rond deze tijd aan de bloei beginnen. In de bunker eronder (zoek de ingang met de hoge smalle deur) werden in de Tweede Wereldoorlog kunstschatten verborgen gehouden. 
Giftige wolfsmelk
In april kan de wolfsmelk al flink in bloei staan. Alle bloemen die in de Amsterdamse Waterleidingduinen laag bij de grond staan én bloeien zijn giftig, anders hadden de damherten ze al lang opgegeten.
Boomboeket
Recht voor Huis Leyduin staat een paardenkastanje met drie stammen en drie kronen. Zo’n boomboeket, waarbij meerdere bomen in één plantgat worden gezet, was een favoriet van Leonard Springer, de tuinarchitect die het landgoed ruim een eeuw geleden van een nieuw ontwerp voorzag. Leyduin herbergt meer bijzondere bomen. De Kaukasische vleugelnoot staat er al ruim twee eeuwen. Waar de takken de grond raakten, vormden zich nieuwe loten en ook uit de wortels ontstonden nieuwe uitlopers. Zo kon één boom zich tot een klein bos ontwikkelen. 
Op een heuveltop
Toen de belvedère op Leyduin rond 1760 gebouwd werd, was het uitzicht niet alleen ‘bel’ maar ook ver, van Amsterdam tot ver de Noordzee op. Nu kijk je vooral uit op fris voorjaarsgroen van de flink gegroeide bomen. Met zijn kantelen en gotische ramen heeft dit huisje op de heuvel wel iets van een klein kerkje. Op Leyduin kun je eekhoorns, reeën, spechten en boomklevers spotten.
Meteen de duinen in
De Amsterdamse Waterleidingduinen liggen in de ‘achtertuin’ van Buitenplaats Plantage en de dichtstbijzijnde ingang vanaf het café is Oase/Oranjekom, 1e Leijweg 9, Vogelenzang (hier is ook bezoekerscentrum Oranjekom). Toegankelijk van zonsop- tot zonsondergang. Entree € 1,50; dagkaart auto € 2. Honden niet toegestaan. Bezoek hier de site.
Naar buitenplaats plantage?
Het café is zeven dagen per week geopend voor lunch en diner; dinsdag t/m zondag vanaf 11.00 uur, maandag vanaf 12.00 uur. Sluitingstijden variëren. Vogelenzangseweg 49B, Vogelenzang. www.buitenplaatsplantage.nl 
Mis ’t niet
- Buitenplaats Plantage organiseert stiltewandelingen in het nabijgelegen wandelgebied Woestduin, onder begeleiding van een mindfulness-coach.
- De vogelkijkhut aan het Sprenkelkanaal. Deze ligt op zo’n 2 kilometer wandelen van bezoekerscentrum Oranjekom. Het bezoekerscentrum is een halfuurtje lopen vanaf Buitenplaats Plantage. Meer informatie op www.vogelkijkhut.nl.
- Nachtje logeren in de buurt? Gasterij Leyduin ligt een kwartiertje lopen vanaf Buitenplaats Plantage en verhuurt 4 lodges. www.gasterijleyduin.nl
Lees ook: Boshuis Drie: koffie drinken tussen dansende bomen TEKST: ANNEMARIE BERGFELD | FOTOGRAFIE: LAURENCE DELDERFIELD
