13 weetjes over de eekhoorn

Als kleine rode acrobaten klimmen en klauteren ze van tak naar tak, en boom naar boom. Wij zijn dol op de eekhoorn, en zetten 13 eekhoorn-weetjes op een rijtje.

1. ‘Gewone schaduwstaart’

Gewone schaduwstaart, dat betekent de Latijnse naam van de rode eekhoorn die hier leeft, de Sciurus vulgaris. ‘Sciurus’ betekent om precies te zijn ‘die zich met de staart overschaduwt’, ‘vulgaris’ betekent ‘gewoon’. Waarom laat zich wel raden: zijn kenmerkende zitpose, met zijn staart langs zijn rug. Overigens noemen ze ‘m in sommige (Limburgse) dialecten een vlooizak – vanwege diezelfde staart, die vol kan zitten met vlooien…

2. Prima zwemmer

Een eekhoorn kan niet alleen als de beste klimmen en springen, maar ook uitstekend zwemmen. Je ziet het op de video hieronder, van een eekhoorn die het Paterswoldsemeer oversteekt.

3. Het liefst een oud(er) bos

De eekhoorn leeft overal in Nederland, of het nu een loof- of naaldbos is, of een mix. Hij voelt zich ook senang in parken en tuinen, zolang er een bos en voedsel in de buurt is. Het liefst woont hij echter wel in een ouder bos: daarin kan hij meer/gevarieerder voedsel vinden en beter nesten bouwen.

4. Nestenbouwer

Hoewel een eekhoorn soms zijn intrek neemt in een boomholte (zoals een oud spechtenhol) of nestkast, slaapt en nestelt hij dus vooral in zelfgebouwde nesten. Dat doet hij op minstens vijf meter hoogte dicht tegen de stam aan, en zijn toevluchtsoord heeft ongeveer de grootte van een voetbal. De nesten in loofbomen kun je ’s winters spotten, als de bomen kaal zijn. Hij zet niet in op één nest maar heeft naast een ‘hoofdnest’ ook wat reservenesten. Sommige gebruikt hij om in te rusten, anderen om in te slapen of als vluchtnest. Handig ook qua vlooien – zit het ene nest ’s zomers vol daarmee, dan verkast hij naar een ander nest.

5. Nootjes, zaden en …..

Een eekhoorn eet vooral noten (tamme kastanjes, hazelnoten, beukennoten, en aan het eind van het seizoen ook eikels), zaden, bessen – en uiteraard eekhoorntjesbrood. Maar hij eet ook rupsen, en af en toe vogeleieren of zelfs jonge vogeltjes. Een carnivoor dus. Vooral in de herfst heeft hij een dagtaak aan eten zoeken. Dan wil hij niet alleen veel eten om zo een vetlaagje je kweken voor de winter, maar ook een voorraad aanleggen voor de winter, als er weinig tot geen voedsel te vinden is.

6. Ietwat vergeetachtig

In de herfst verstopt de eekhoorn dus voedsel om zo de winter door te komen. Zijn lekkers verstopt hij zowel onder de grond als in boomholtes en in boomoksels. Alles terugvinden is alleen wél een dingetje, zijn geheugen is niet ijzersterk. Naturalis meldt dat de rode eekhoorn slechts zes van de tien verstopte nootjes terugvindt. De rest gaat niet verloren; die lopen dan immers uit in de lente.

7. Voorliefde voor truffels

De eekhoorn is verzot op truffels. Die ondergrondse delicatesse staat het jaarrond op zijn menu, zo bleek uit onderzoek van de Universiteit van Gent.

8. Géén winterslaap

Aan een winterslaap doet de eekhoorn niet. Maar van sneeuw, ijzel of hagel is hij heus ook niet zo gediend. Dan bivakkeert hij gerust een paar dagen in zijn nest.

9. Tweemaal per jaar kleintjes

Mits het een prima voedseljaar is, krijgt een eekhoorn tweemaal per jaar jonkies. Zo ergens tussen december-februari en rond mei-juni. Bij voedselschaarste houdt mama eekhoorn het alleen bij mei-juni. De jongen worden na vijf-zes weken draagtijd geboren en zijn dan volledig kaal en blind. Tien weken lang drinken ze melk bij hun moeder, maar na drie maanden moeten ze hun eigen boontjes zien te doppen. Dan jaagt mama eekhoorn ze weg uit haar territorium.

10. Korte levens

Een eekhoorn in het wild wordt maximaal zo’n zeven jaar oud. Maar de meesten halen dat niet: slechts één procent van de eekhoorns wordt vijf jaar of ouder. Zo’n 75% sterft al in het eerste levensjaar.

11. Best wat vijanden

De eekhoorn heeft natuurlijke vijanden, zoals de boommarter, bunzing, havik en vos – maar ook onze katten en honden vormen een gevaar voor ‘m. Daarnaast eist ook het verkeer veel eekhoorn-slachtoffers, bijvoorbeeld als de jonge eekhoorntjes op zoek gaan naar een eigen territorium. Eekhoorns zijn geneigd om, bij dreigend gevaar zoals een aankomende auto, als een bolletje stil te gaan zitten. Dat is natuurlijk niet handig op de weg…

12. Bijna uitgestorven

Het gaat nu prima met de eekhoorn, maar dat was in de jaren zestig wel anders. Toen stierven bijna alle eekhoorns aan een virusziekte en werd de eekhoorn in heel Nederland zeldzaam. Goed om te weten: ook anno 2022 is de eekhoorn hier een beschermde diersoort: je mag ‘m dus niet verontrusten, vangen of doden.

13. Eekhoorn met wereldfaam

Deze foto’s van een eekhoorn achter een winkelwagentje in het Brabantse Herperduin gingen onlangs de wereld over. Dat snappen we wel – hoe schattig…

Meer lezen

• Fluorescerend blauw en oranje – lees hier leuke weetjes over de knappe ijsvogel
• Wil je goed zorgen voor de egels in je buurt? Check deze tips voor een egelvriendelijke tuin in de winter.

CREDITS: BEELDEN iSTOCK (HEADER) | PIXABAY