Oude Portugezen geloofden dat de wereld ophield bij de kliffen van Sagres, het uiterste zuidwestelijke puntje van hun land én Europa. Langs die ruwe, ongerepte zuidwestkust loopt sinds kort een avontuurlijk wandelpad, the Fishermen’s Trail. Spectaculaire uitzichten gegarandeerd. Redacteur Margriet de Groot deelde haar observaties.
Onstuimig beukt de Atlantische Oceaan tegen de donkere kliffen. Hoog daarboven vermengt de zilte zeelucht zich met de friszoete geur van wilde bloemen en kruiden. Het is voorjaar, de zon schijnt, en de kust van Portugal staat in bloei. De tientallen baaien met zandstranden aan de zuidwestkust zijn nog ongerept.
Op de parkeerplaatsen staan alleen wat busjes van surfers die op de fameuze golven afkomen
Dit deel van Portugal is onderdeel van een immens natuurpark en daardoor een van de meest onbedorven kustgebieden van Europa. Wandelaars wacht honderdtien kilometer aan wilde kust, klaar om op eigen tempo ontdekt te worden. Rozemarijn, steenroos en kraaiheide Wat als eerste opvalt, is de geur waarmee de lucht doordrenkt is. Die blijkt niet van één bloem of struik te komen, maar een mix te zijn van eucalyptus, rozemarijn, tijm, steenroos, kraaiheide en de zeldzame witbloemige Cistus palhinhae. De bodem is bedekt met een tapijt van lage struiken en bloemen in allerlei kleuren. Veel van de soorten zijn zeldzaam en alleen te vinden in dit uitgestrekte natuurpark, Parque Natural do Sudoeste Alentejano e Costa Vicentina. Een van de initiatiefnemers van het langeafstandspad Rota Vicentina, waar de Fishermen’s Trail deel van uitmaakt, is de van oorsprong Zwitserse wandelgids Rudolf Muller. Hij woont al ruim dertig jaar in Zuidwest-Portugal en is nog altijd geraakt door de natuurlijke schoonheid die hem omringt. Rudolf is trots dat dit gebied dankzij de Rota Vicentina nu beter ontsloten is voor wandelaars. “Massatoerisme is hier door de grillige kustlijn met zijn vele kliffen gelukkig niet mogelijk. Maar onze kuststreek is ideaal voor rustzoekers en natuurliefhebbers. Dat mag meer aandacht krijgen en duidelijker op de kaart worden gezet.” 
Het Pieterpad was voor Rudolf een inspiratiebron: een wandelroute dwars door de natuur met langs elke etappe kleinschalige eet- en logeermogelijkheden. Ook hier hebben we veel laagdrempelige accommodaties en restaurants, ze hebben zich nu verenigd in een belangenorganisatie, Casas Brancas. Het milde Portugese klimaat is ideaal voor wandelaars en fietsers. Hier is het zelfs in juli en augustus niet te heet, er staat altijd een verkoelende bries van de oceaan. De aanleg van de Fishermen’s Trail, vergde een langere adem omdat dit pad van honderdtwintig kilometer lengte voor een groot deel over particulier terrein gaat. De eigenaars moesten ervan overtuigd worden, dat wandelaars in de regel milieubewust zijn en geen schade willen toebrengen aan de omgeving. Ook hier hebben we gebruikgemaakt van bestaande wegen, voornamelijk smalle paadjes die de vissers gebruikten om naar hun boot of visstek te lopen. De paden leiden soms langs steile kliffen, dan weer door mul zand, dwars over duinen en door rivieren die over het strand de zee instromen. Het is de meest avontuurlijke route van de twee. Hoog boven de machtige oceaan Op aanraden van de gids starten wij onze wandeltocht met het ‘rondje’ van Carrapateira, in het zuidelijke deel van de Rota Vicentina. We lopen bovenlangs en passeren onderweg een eenvoudig restaurant, L Colesterol, met aanlokkelijk terrasje. Ongemerkt lopen we naar boven, richting kust. Rechts zien we, diep onder ons, het strand van Praia da Bordeira. Hier is de kuststrook diep en breed en het is een machtig gevoel om over deze uitstekende punt naar de Atlantische Oceaan te lopen. Vlak onder ons zien we een stroompje water een ondiepe geul in het zand trekken. Als we hem met onze ogen volgen, zien we dat het de monding van de rivier van Carrapateira is. Onvoorstelbaar dat die brede rivier uiteindelijk zo smalletjes wordt, om vervolgens helemaal in de oceaan te verdwijnen. 
Vanaf de kliffen waarop we staan, leiden brede, houten trappen met stevige balustrades naar het strand. Verderop komen we nog meer trappen tegen, met lange loopbruggen naar uitkijkpunten die ver boven de oceaan uitsteken. Nu begrijpen we waarom er drieënhalf uur staat voor deze relatief korte wandeling. Wie wil genieten van het uitzicht vanaf al die uitkijkposten, doet twee keer zo lang over de wandeling! Het meest indrukwekkend vinden wij de loopbrug halverwege de route, bovenop een klif waar restanten zijn gevonden van een islamitisch vissersdorp. Daar, alleen met de oceaan tientallen meters beneden, voelt het alsof we zweven.
De zilte zeelucht vermengt zich met de geur van bloemen en kruiden
De kliffen die ons omringen zijn soms zachtgeel en dan weer dieprood van kleur. De gele kleur komt van het kalksteen, de aarderode tinten wijzen op schist, een gesteente dat zo’n driehonderdvijftig miljoen jaar geleden gevormd is. Aan de voeten hebben de kliffen diepe kloven en grotten waar het oceaanwater woest doorheen stuwt. 
Eendenmosselen op glibberige kliffen Rechts in de diepte is een haventje met enkele felgekleurde vissersboten op de helling. Het moet een hels karwei zijn om in zo’n kleine boot de hoge golfen te trotseren. Van alle kanten varen ze richting de kust; de stroming is hier zo sterk dat de stranden onder aan de kliffen elk jaar op een andere plek worden gevormd. Op dagen waarop de oceaan wat kalmer is, gaan de vissers op zoek naar de lokale lekkernij. Vooralsnog staan we hoog op het klif, als op de brug van een oceaanstomer op volle zee. Wind, water en steen zijn hier oppermachtig. Ook wandelaars als wij beseffen dat, al is het verleidelijk om van het brede pad af te wijken en langs de rand van de kliffen te lopen. De randen zien er sterk en solide uit, maar je kunt je hier geen misstap veroorloven.
Door de diepe kloven onderaan het klif stuwt het oceaanwater onstuimig
Liever doorkruisen we straks de duinen van Praia do Amado, waar we kunnen pootjebaden in de frisse oceaan. Om daarna weer warm te worden, drinken we een beker hete koffie op het terras van een houten strandtentje. Er zijn slechts twee andere tafeltjes bezet. Hartje zomer schijnt het hier wel drukker te zijn met vooral Portugese families. De rest van het jaar heerst hier stilte, en de kracht van de ongerepte natuur. 
Voor adressen & tips, klik hier. Fotografie: Pauline Joosten
